Kemik İliği Nakli

Kemik iliği, kemiklerin iç kısmında bulunan, süngersi yapıda ve hayati öneme sahip olan bir dokudur. Içerisinde kan yapıcı (hematopoetik) hücreler yer almaktadır.

Kemik iliğinin içinde bulunan hücreler, gerekli durumlarda çoğalarak kan hücrelerinin oluşumunu sağlamaktadırlar.

Kemik iliğinin çalışmadığı ya da yeterli miktarda sağlıklı kan hücresi üretemediği durumlarda, kemik iliği nakli gerekir. Bu uygulamanın bir diğer adı da kök hücre transplantasyonudur. Zarar görmüş kemik iliği hücrelerinin yerine hastanın kendisinden ya da gönüllü vericiden alınan hücrelerin nakledilmesi ile kemik iliği nakli gerçekleştirilir.

Kemik İliği Grupları

OTOLOG NAKİL: Hastanın kendisinden alınan kök hücrelerle gerçekleştirilen kemik iliği naklidir. Bu nakil işlemi öncesinde, hastanın kendi kök hücreleri alınıp dondurulur ve hastaya yapılan kemoterapi işleminden sonra hastaya geri verilir. Bu işlemde hücrelerin dışarı alınmasının amacı, kemoterapi işleminden zarar görmelerini engellemektir.

ALLOJENİK NAKİL: Hasta ile tam olarak uyuma sahip bir aile bireyi ya da başka bir vericiden gerçekleştirilen ilik naklidir.

HAPLOİDENTİKAL NAKİL: Yarı uyumlu olan; anne, baba, kardeş ya da evlattan gerçekleştirilen ilik naklidir.

Kemik İliği Nakli Süreci

Kemik İliği Nakil Ünitesine Yatış: Hasta kemik iliği nakli için hazır olduğunda, kemik iliği nakil ünitesine yatış işlemi gerçekleştirilir. Hastaların enfeksiyonlara karşı aşırı hassas olmalarından dolayı, kemik iliği nakil ünitesi HEPA filtre içeren özel bir havalandırma sistemine sahiptir.

Kateter Yerleştirilmesi: Hastanın vücudundan kan almak ya da damar yoluyla beslenmesini sağlamak amacıyla birçok kere damar yolu açmak yerine, kalbe giden ana damarlardan birine kateter denilen bir tüp yerleştirilir. Bu işlem girişimsel radyologlar tarafından ve görüntüleme yapılarak gerçekleştirilir.

Hazırlık Programı: Hastaya yapılacak olan kemik iliği transplantasyonu öncesinde, kanserli olan kemik iliği ve kan hücrelerini temizlemek amacıyla yüksek dozda radyoterapi ve/veya kemoterapi uygulamaları gerçekleştirilir. Bu işlemin amacı, nakli gerçekleştirilecek olan hücrelerin tamamen sağlıklı bir ortamda görevlerine başlamalarını sağlamaktır. Bu işlem 7 ila 10 gün arasında sürmektedir.

Nakil Günü: Hücreler daha önceden yerleştirilmiş kateter ya da yeni açılan bir damar yoluyla hastaya enjekte edilir. Bu işlem birkaç saat sürer.

Nakil Sonrası: Nakil sonrasında, hücrelerin tekrar kan hücresi üretmeye başlaması 10-15 günlük bir süre alır. Bu süre içerisinde hastaya dışarıdan kan hücresi takviyesi yapılır. Bu dönemde bağışıklık sistemi çok zayıf olacağından, enfeksiyona duyarlılık artmakta; halsizlik, ağız içinde acıma, ishal ve karın ağrısı gibi şikayetler ortaya çıkabilmektedir.

Taburcu: Nakil işleminden sonra tüm süreçler sorunsuz bir şekilde tamamlandığında, hasta taburcu olmaya hazır demektir. Bu süreç genelde 2-3 hafta sürmektedir. Taburcu işleminden sonra, hastanın durumunun bir süre daha takip edilmesi gerekmektedir. Bu süre başta haftada 1-2 gün olurken, birinci yılın sonunda kontrol sayısı birkaç ayda bir kereye kadar düşmektedir.